Stok Kodu, her ürüne özgü bir numara veya numara ve harf kombinasyonu ile oluşturulan ve işletmeler için envanter takibini kolaylaştıran dijital bir sistemdir. Aynı türden farklı ürünleri boyut, renk veya model gibi özelliklere göre ayırt ederek karışıklığı önler, işletmelerin sipariş, satış ve sevkiyat süreçlerinde hata risklerini azaltır. Bu blogda, stok kodunun önemini ve bu yöntemi nasıl daha etkili bir şekilde kullanılabileceğini ele aldık.
Stok Kodu Nedir?
Stok kodu, işletmelerin bir ürünü tanımlamak ve ürünü envanter sistemlerinde kolayca takip etmek için verilen benzersiz bir alfanümerik koddur. Stok kodları, ürünleri boyut, renk, marka veya kategori gibi özelliklerine göre ayırt etmeyi sağlar ve bu yolla işletmelerin stok yönetimi yapmalarını kolaylaştırır. Stoklarını alfanümerik¹ kodlarla takip eden restoranların operasyonları hızlanır ve ürün satışı, sevkiyatı ve yeniden stoklama süreçlerinde meydana gelebilecek hataları azalır.
Restoranlar ise stok kodu sistemini genellikle mutfak malzemelerini veya menü öğelerini yönetmek ve takip etmek için kullanılır. Restoranlar farklı gıda gruplarına, içeceklere ve diğer malzemelere stok kodu atayarak, bu stoklarını etkin bir şekilde izleyebilir, israfı önleyebilir ve stok malzemelerinin zamanında yenilenmesini sağlayabilirler. Stok kodu sistemi ürün çeşidi ve sirkülasyonu yoğun olan yeme içme sektörü işletmelerinin stok tedariklerinde eksiklikler olmasını önler. Diğer taraftan bu yöntemle takip edilen ürünlerin son kullanma tarihinin aşılması, ihtiyaç fazlası stoklama gibi durumların önüne geçilerek işletmenin olası gıda israfını azaltılır.
¹ Alfanümerik, hem harflerden (alfabetik karakterler) hem de rakamlardan (nümerik karakterler) oluşan bir karakter setini ifade eder.
SKU ne demek? SKU kodu nedir?
SKU açılımı Stock Keeping Unit’dir ve Stok Takip Birimi anlamına gelir. SKU kodu, işletmelerin envanterindeki her bir ürünü ayırt etmek ve takip etmek için kullanılır.
Stok Kodu Nasıl Belirlenir?
Stok kodu belirlemek için atılması gereken ilk adım ürünleri etkili bir şekilde tanımlamaya, kategorilere ayırmaya ve takip etmeye yardımcı olacak mantıklı ve tutarlı bir sistem oluşturmaktır. Aşağıdaki adımları izleyerek hızlıca stok kodu oluşturmak mümkün:
Stok kodu nasıl oluşturulur?
Stok kodu birkaç kolay işlemi yaparak oluşturulabilir:
- Ana Ürün Özelliklerini Belirlenir: Ürünleri ayırt etmeye yardımcı olacak önemli ürün özellikleri belirlenir. Bunlar; boyut, renk, marka, model veya tür gibi özellikler olabilir. Örneğin, “1 kg domates” için stok kodu, kilogram (1KG), ürün türü (DMT) ve tedarikçi kodunu yansıtan (ör: Aslan Gıda için AG) bir kombinasyon şeklinde olabilir. Bu ürün “DMT-1KG-AG” gibi bir stok koduna sahip olabilir.
- Stok Kodunun Kısa ve Basit Olmalı: Stok kodu kısa, ancak ürünü kolayca tanımlayacak kadar bilgi verici olmalıdır. Çok uzun veya karmaşık kodlar karışıklığa yol açacağı için bu gibi kodlardan kaçınmakta fayda olacaktır. Stok kodu belirlerken harfler ve sayılardan oluşan kombinasyonlar (alfanümerik) en iyi sonucu verdiğini unutmamak gerekir.
- Tutarlı Bir Format Oluşturulmalı: Stok kodu belirlerken, tüm stok kodlarının aynı formatı takip ettiğinden emin olunmalıdır. Bu, özellikle menüdeki ürün çeşitliliği arttıkça oluşabilecek karışıklığı önleyecektir. Örneğin, ürün kategorisiyle başlayıp ardından gramaj veya malzeme türü gibi özelliklerle devam eden bir sistem kullanılabilir:
Örn. “ET-500-TG” 500 gr tavuk göğsü için.
Özel Karakterlerden Kaçınmak Gerekir: Özel karakterler dijital sistemlerde ve veri tabanlarında sorunlara neden olabileceğinden, stok kodlarında boşluklar veya özel karakterler (#, %, &, vb.) kullanmaktan kaçınılmalıdır.
- İşletmenin Büyüme İhtimali Unutulmamalı: İşletmelerin ürün yelpazesi yeni ürünler eklenerek büyüdükçe, stok kodu sisteminin de bu yeni ürünleri kolayca kapsayabilecek olması unutulmamalıdır. Tüm sistemi yeniden düzenlemek zorunda kalmamak için esnek ve genişletilebilir kodlar üretilmelidir.
- Otomasyon İçin Yazılım Kullanımı: Büyük bir envanteri yönetirken, stok kodlarını otomatik olarak oluşturmak ve yönetmek için stok takip programı gibi restoran yönetim yazılımı kullanmak yöneticilere hem zaman kazandırır hem de hataları azaltır.
Stok Kodu (SKU) Belirlerken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Ürün Özellikleri: Benzer gıda ürünlerini birbirinden kolayca ayırt edebilmek için stok kodlarına gramaj, malzeme türü veya tedarikçi gibi benzersiz ürün özelliklerini belirten kısaltmalar eklemek faydalı olacaktır. Örneğin, 1 kg domates için “DMT-1KG” kullanılabilir.
- Tutarlılık: Tüm stok kodları aynı yapıyı takip etmelidir. Bu sayede envanter sistemini yönetmek daha kolay olur ve olası karışıklıklar önlenir.
- Ölçeklenebilirlik: İşletmenin büyümesi, ürün gruplarının da bu büyümeyle doğru orantılı olarak çeşitlenmesi ve sayılarının artması ihtimali stok kodu üretilirken hesaba katılması gereken unsurlardır. İşletmelerin stok kodu sistemlerini ek ürünler için de uygun olacak şekilde planlaması ve tüm sistemi yeniden düzenlemeye gerek kalmayacak şekilde rahatça ürün eklemeleri yapılabilecek kod sistemleri üretmek bu nedenle önemlidir.
- Özel Karakterlerden Kaçınmak: Stok kodu oluştururken alfanümerik karakterler kullanın ve %, #, & gibi özel karakterlerden kaçınılmalıdır. Bu karakterler veri tabanlarında veya yazılım sistemlerinde hatalara ve uyumsuzluklara yol açabilir. Stok kodları oluştururken sade ve anlaşılır bir yapı benimsemek, veri işleme süreçlerini de sorunsuz hale getirir.
- Stok Kodunu Kısa ve Basit Tutmalı: Stok kodları yeterince bilgi verecek kadar kısa olmalıdır. Çok karmaşık kodlar hatalara yol açabilir.
- Otomasyon Araçlarını Kullanılmalı: Büyük bir envanteri yönetilirken, stok kodları oluşturmak ve sürdürmek için envanter yönetim özelliği yada entegrasyonu olan bir restoran programı tercih etmek, zamandan tasarruf edilmesini sağlar ve hataları minimuma indirir. Bu tür otomasyon araçları, stok takibini daha doğru ve verimli hale getirir, sipariş süreçlerini kolaylaştırır ve işletmelerin genel verimliliğini artırır.
Stok Kodu Nasıl Kullanılır?
- Her ürüne benzersiz bir stok kodu atayarak ürünlerin envanterdeki hareketi kolayca takip edilebilir. Bu sayede işletmeler stok seviyelerini anlık olarak izleyebilir, hangi ürünlerin yeniden sipariş edilmesi gerektiğini hızlıca görebilir ve aşırı ya da yetersiz stoklamayı gibi istenmeyen, iş akışını sekteye uğratacak durumların önüne geçebilir.
- İşletmeler stok kodlarını kullanarak sipariş karşılama süreçlerini hızlandırabilir. Sipariş alındığında, stok koduna göre ürünü hızla bulabilir, hataları azaltabilir ve siparişlerin paketleme sürecini hızlandırabilirler.
- Stok kodları en çok satan ürünler, daha az talep gören ürünler veya mevsimsel trendler gibi ürün performansları hakkında ayrıntılı raporlar oluşturulmasına olanak tanır. Bu veriler işletmenin satın alma ve envanter yönetimi ile ilgili bilinçli kararlar almasına yardımcı olur.
- İşletmeler stok kodlarını POS sistemine entegre edebilir ve satış işlemlerini hızlandırırken hataları azaltabilirler.
- Stok kodları, her bir ürünün maliyetini kolayca takip etmeyi sağlar, bu da işletmelerin harcamalarını kontrol etmesine yardımcı olur. Bu sayede kâr marjlarını daha etkili bir şekilde yönetebilir ve maliyetlerini hangi alanlardan tasarruf ederek azaltabileceklerini belirleyebilirler.
Restoranlarda stok ve gelir güvenliği doğru bir şekilde sağlamanın en akıllı yolu stok kodları kullanarak envanter yönetimi yapmaktır. Bu sayede, malzemeler düzenli olarak takip edilir, tüketim analizleri yapılır ve israfın önüne geçilir. Ayrıca, doğru stok yönetimi işletmenin gelir kaybını azaltarak, operasyonel verimliliği artırır ve restoranın kârlılığını korumaya yardımcı olur.
